معیارهای انتخابات شفاف_آزاد و عادلانه
انتخابات شفاف_آزاد و عادلانه که به‌موجب آن فرد یا افرادی برای نمایندگی در مجالس یا تصدی ریاست جمهوری یا عضویت در شوراهای محلی از سوی شهروندان برگزیده می‌شوند نه‌تنها از ارزشهای دموکراتیک و حقوق بشر حمایت می‌کند، بلکه ضمن گردش مسالمت‌آمیز قدرت به حکمرانی خوب، توسعه و رشد کشور ،ارتقای امنیت اقتصادی ،کسب مشروعیت نظام سیاسی، مبارزه با فساد، ارائه خدمات بهتر و افزایش رضایتمندی شهروندان منجر خواهد شد که بر اساس معیارهایی برگزار می شود.
از معیارهای انتخابات شفاف_آزاد و عادلانه تنها برگزاری دوره‌ای انتخابات نیست، بلکه انتخابات باید اراده شهروندان ایرانی را به شیوه‌ای دوره‌ای آزاد و عادلانه بیان کند، اراده‌ای که مطابق با اصول و استانداردها باید مورداحترام قرار گیرد.
بی‌طرفی کامل حاکمیت و احترام به اصل برابری نامزدها و اتخاذ تدابیر لازم در دستیابی به انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه از دیگر معیارهای انتخابات آزاد و عادلانه است.
از بارزترین معیارهای برگزاری انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه، حق دستیابی شهروندان ایرانی به نامزدهای انتخاباتی است که به ایده‌‌ها، باورها یا منافع آنها نزدیک‌تر باشند و نظارت استصوابی و رد صلاحیت نامزدهای انتخاباتی توسط شورای نگهبان را برخلاف این معیارها است.
یکی از بدیهی‌ترین معیارهای انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه این است که انتخابات را با هر رویکردی که باشد، منعکس‌کننده اراده شهروندان رأی‌دهنده دانسته و موردپذیرش قرار گیرد.
به رسمیت شناختن حق مشارکت هریک از شهروندان ایرانی در اداره کشور با فرصت برابر برای نامزدی در انتخابات آزاد و عادلانه، حق پیوستن و یا تأسیس حزب یا سازمان سیاسی به همراه دیگر شهروندان ایرانی باهدف رقابت در انتخابات، حق ابراز عقاید سیاسی بدون دخالت، حق تحقیق و دریافت و تبادل اطلاعات و انتخابی آگاهانه، حق حرکت آزادانه در سراسر کشور به‌منظور انجام مبارزات انتخاباتی، حق مبارزه‌ی انتخاباتی در شرایط برابر با سایرین، حق برخورداری از فرصت برابر در دسترسی به رسانه‌ها خصوصاً وسایل ارتباط‌جمعی برای ابراز نقطه‌نظرهای سیاسی خود، حق نامزدهای انتخاباتی در برخورداری از امنیت جانی و مالی، حق هر فرد و یا حزب سیاسی در برخورداری از حقوق سیاسی و انتخاباتی و جبران خسارت وارده در صورت تعدی به این حقوق از معیارهای اساسی انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه است.
از شاخص‌های انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه مخفی بودن، اتخاذ روشهای و شرایط شفاف بی‌طرفانه و بدون هرگونه تبعیض جنسیتی، نژادی، زبانی و دینی برای رأی‌دهندگان و نامزدها، آموزش افراد مسئول در قبال جوانب مختلف انتخابات و رعایت بی‌طرفی در انجام‌وظیفه، ایجاد روشهای رأی‌گیری منسجم و آگاهی عموم شهروندان از آنها، نظارت بر رأی‌گیری برای جلوگیری از دادن چند رأی توسط یک نفر یا اخذ رأی از افراد فاقد شرایط رأی‌گیری، اطمینان به شهروندان از صحت روند شمارش آراء، احترام به آزادی حرکت- اجتماع- شرکت و بیان به‌ویژه درزمینه‌ی راه‌پیمایی‌ها و نشست‌های سیاسی، آزادی احزاب و نامزدها در اظهارنظر آزادانه در حوزه‌ی انتخاباتی، تضمین برابری برای دسترسی به رسانه‌های دولتی و عمومی، تضمین اصل احترام به رأی مخفی و آزادی رأی‌دهندگان دردادن رأی خود بدون ترس و یا ارعاب، اطمینان خاطر شهروندان در جلوگیری از هرگونه تقلب و یا اقدام غیرقانونی، حفظ امنیت و صحت روند انتخابات و شمارش آراء توسط افراد آموزش‌دیده و بازرسی و یا بازبینی بی‌طرفانه، اطمینان از شفافیت کل فرآیند انتخاباتی و حضور نمایندگان احزاب و یا ناظران مجاز و رسیدگی سریع به شکایت از هرگونه رفتار تعدی به حقوق بشر و شهروندی یا تخلف از معیارهای انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه است.
جریان سوم شهروندی برگزاری انتخابات دوره‌ای شفاف، آزاد و عادلانه در ایران را منوط به بازنگری قانون اساسی و قوانین عادی انتخابات منطبق با اصول و ارزشهای حقوق بشر و شهروندی، معیارهای انتخابات آزاد و عادلانه، حذف نظارت استصوابی شورای نگهبان و ایجاد دادگاه قانون اساسی می داند.
مسعد سلیتی
معرف جریان سوم شهروندی
