نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی که با کمترین میزان مشارکت شهروندان ایرانی در انتخابات طی چهل و یک سال به مجلس راه یافتند بر خلاف اصل نمایندگی مقامات که می بایست ایده ها و اراده شهروندان را در قانونگذاری مورد توجه قرار دهند بدون اعتناء به بیش از 60 میلیون شهروند کاربر فضای مجازی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را برای اعمال محدودیت در بهره مندی این کاربران تصویب نمودند.
این طرح در مواد متعدد مغایر با اصول 8،3 ،9 ،22 ،25 و 28 قانون اساسی و آموزه های خقوق بشر و شهروندی و آزادی های بنیادین در احترام و تضمین آزاد ی های مشروع شهروندان ،دسترسی ازاد به اطلاعات و حق احترام به حریم خصوصی است علاوه بر این بموجب این قانون اساسی هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادیهای مشروع را، هر چند با وضع قوانین و مقررات، سلب کند.
طرح صیانت از حقوق کابران در فضای مجازی علاوه بر اینکه حق دسترسی آزاد به اطلاعات موجود در فضای مجازی ، حق انتخاب و بهره مندی از برنامه های اینترنتی در وبسایت ها، نرم افزارها و اپلیکیشن ها ، حق ازادی وبهره مندی کسب و کار در فضای مجازی ،حق احترام به حریم خصوصی در فضای مجازی، حق استفاده تفریحی از فضای مجازی را محصور می کند ،حق اعتراض مسالمت آمیز مدنی -صنفی-اجتماعی وسیاسی در فضای مجازی و حق کنشگری فضای مجازی را محدود خواهد کرد.
کنشگری فضای مجازی یکی از مهم ترین روش های کنش مدنی برای مطرح نمودن مطالبات و خواسته های شهروندان که همواره مورد توجه قرار گرفته است کمپین جمع‌آوری امضاء، هشتگ در شبکه‌های اجتماعی ، پنل های گفتگو ، کلوپ‌ها و اتاق‌های مجازی با مکالمه ، قراردادن پروفایل هماهنگ ،توئیت، ریتوئیت، لایک و کامنت برخی از راه های که شهروندان برای تاثیر گذاری بر مقامات و تحقق مطالبات استفاده می کند، در ایران می توان اولین باری که فضای مجازی به عنوان کنشگری بصورت گسترده مطرح گردید در تیرماه 88 بود که منجر به فیلتر یوتیوب شد، همچنان در اعتراضات دی ماه 96 تلگرام فیلتر و بعدها نیز در حین وقوع اعتراض یا قبل از آن اینترنت در محل وقوع اعتراض قطع میشد .اما اکنون نمایندگان مجلس یازدهم خواهان اعمال محدودیت همیشگی بر فضای مجازی بجای قطع یا کاهش پهنای آن در موقع اعتراض مدنی شهروندان هستند.
کنشگری فضای مجازی که به عنوان یکی روش های کنشگری موثر به جهت ایجاد محدودیت ها درانتشار اخبار و اطلاعات ، یادادشت ها و مقاله ها در روزنامه ها و طبع کتب بیشتر مورد توجه کنشگران قرار گرفت اکنون نمایندگانی که اراده جمعی شهروندان را نمایندگی نمی کنند خواهان اجرای همان محدودیت های هستند که بر جراید و کتب اعمال می شود تا همان صدای غالب در فضای واقعی بر فضای مجازی نیز حاکم شود.
علاوه براجبار شهروندان به استفاده از پیام رسان‌های داخلی، فیلترینگ جمعی و مسدود شدن هر نوع خدمات اینترنتی خارجی و شبکه‌های اجتماعی ، پیام‌رسان‌ها خارجی ،سرویس های گوگل ،تعطیلی بازار کسب و کار مجازی و احراز هویت کاربران مهمترین پیامد این طرح محدودیت کنشگری فضای مجازی است که کنشگران برای تاثیرگذاری بر فضای واقعی و پاسخگویی مدیران از آن بهره می برند اما پسا طرح صیانت بر خلاف گذشته که شهروندان ابتدائا از فضای مجازی برای طرح حقوق و مطالبات و خواسته های خود بهره می بردند کنشگری را از این فضا به فضای واقعی منتقل و مستقیما این مطالبات را از طریق تجمع مدنی ،تحصن مدنی و اعتراض مدنی درفضای واقعی مطرح خواهند کرد.
مسعد سلیتی
حقوق دان و وکیل دادگستری
