منشور پیشنهادی حقوق شهروندی در حوزه مدیریت شهری

الف : مقدمه منشور حقوق شهروندی

بمنظور ارتقای حقوق شهروندی ، استقرار رشد و تعالی و بسط و گسترش تواناییهای شهروندان محترم اهوازی، تقویت حس تعلق اجتماعی و حس اعتماد به نظام مدیریت شهری ، ساماندهی و یکپارچه سازی امور شهروندان ، بهبود و ارتقای شاخصهای مثبت شهروندی ، تقویت ساختار شهروندی از طریق استقرار نظام حقوق و تکالیف شهروندان و مدیران شهری ، افزایش مشارکت و اثر گذاری شهروندان در بهبود امور شهری ، کسب حداکثری رضایت مندی شهروندان ، اموزش و توانمند سازی مدیران و کارکنان شهرداری و اگاه سازی انها از حقوق و تکالیف شهروندان و مدیران شهری و ترویج و نهادینه کردن ان در متن جامعه شهری اهواز با استناد به ایه شریفه 13 سوره حجرات يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ ﴿۱۳﴾اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفريديم و شما را ملت ملت و قبيله قبيله گردانيديم تا با يكديگر شناسايى متقابل حاصل كنيد در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست بى‏ ترديد خداوند داناى آگاه است (۱۳) و ایه شریفه 70 سوره مبارکه اسراء وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا ﴿۷۰﴾و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم و آنان را در خشكى و دريا [بر مركبها] برنشانديم و از چيزهاى پاكيزه به ايشان روزى داديم و آنها را بر بسيارى از آفريده ‏هاى خود برترى آشكار داديم (۷۰) و فرموده حضرت علی علیه السلام جَعَلَ اللهُ سُبحانَهُ حُقوقَ عِبادِهِ مُقَدَّمَةً لِحُقوقِهِ. خداوند سبحان حقوق بندگانش را مقدمة رسيدن به حقوق خود قرار داده است. (فهرست غرر، ص 77) و بیانات حضرت امام خمینی ( ره ) من مکرر اعلام کرده ام که در اسلام نژاد، زبان، قوميت و گروه و ناحيه مطرح نيست. تمام مسلمين – چه اهل سنت و چه شيعي – برادر و برابر و همه برخوردار از همه مزايا و حقوق اسلامي هستند( صحیفه نور جلد 16) و منویات مقام معظم رهبری و اصول متعدد قانون اساسی از جمله  اصول 19 الی 42 و ماده 100 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و ماده  55 قانون شهرداری و ماده 71 قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران ، منشور حقوق شهروندی در حوزه مدیریت شهری( شهرداری ) شهرستان اهواز‌ مشتمل بر اصول و مقررات تدوین گردید.

 

ب : اصول حاکم بر منشور حقوق شهروندی

1-اصل برابری و عدم تبعیض در ارائه خدمات شهری

همه شهروندان دربرابر قانون برابرند و با همه آنان در شرایط مشابه رفتار یکسان اعمال خواهد شد کارکنان شهرداری  در محدوده وظایف شغلی خود، امکان دسترسی برابر به خدمات شهری را برای همه شهروندان فراهم کرده و با آنان بدون هیچ گونه تبعیض جنسیتی ، قومی ، مذهبی ، نژاد ومعلولیت جسمی رفتارمی نمایند.

2-اصل حاکمیت قانون و مقررات در شهرداری

همه فعالیت ها و وظایف و اقدامات شهرداری بر مبنای قوانین و مقررات است و تصمیمات و اقدامات اداری کارمندان  براساس احترام به قوانین و مقررات موجود اتخاذ و اعمال می گردد.

3-اصل احترام و تکریم شهروندان

ارائه خدمات شهری مطلوب به شهروندان محترم اهوازی مهمترین هدف از تاسیس شهرداری اهوازو استخدام کارکنان است، مدیریت شهری و کارکنان شهرداری  با اگاهی از این هدف بزرگ همواره متهعد هستند ضمن اینکه در گفتار ، کردار و نگرشهای خود خدمتگذاری به شهروندان را سرلوحه خود قرار دهند در  تصمیم گیریها ، انجام وظایف و رفتارهای خود منافع  شهروندان و مصالح عمومی را درنظر داشته  و امکان دسترسی راحت تر و عام تر به خدمات شهری را فراهم نمایند.

4-اصل اعتماد

مدیران شهری  در تعامل و رفتارهای خود با  همکاران و مراجعان باید احترام آنان را حفظ نمایند و به خواسته ها  و انتظارات و احساسات دیگران اهمیت قائل شده و بر مبنای اعتماد متقابل عمل نمایند.

5-اصل ازادی دسترسی به اطلاعات و شفافیت

کارمندان به اسناد قانون انتشار ازاد اطلاعات ، تمامی اطلاعات مربوط به امور و فرآیندهای جاری شهرداری  ( به غیر از اموری که در زمره اسناد و اطلاعات طبقه بندی شده قرار دارد) را به طور شفاف در چارچوب مقررات و ضوابط در اختیار ذی نفع قرار دهند. این اطلاعات ضمن مشخص کردن فرآیندهای سازمانی ، مبنای پاسخگویی کارمندان به مردم و مراجع ذی صلاح  هستند.

6- اصل پاسخگویی

شهرداری برای ارائه خدمات شهری به مردم ایجاد شده است و در برابر آنها پاسخگو هستند  کارمندان مسئول تصمیمات و اقدامات خود هستند و در مورد آنها به مردم و مراجع ذیصلاح پاسخگو می باشند.

7- اصل عدم سوء استفاده از موقعیت شغلی

مدیران وکارمندان شهرداری اختیارات شغلی و سازمانی خود را  فقط برای انجام وظایف سازمانی و در جهت مصالح عمومی به کار می برند و از اختیارات و جایگاه شغلی و سازمانی خود در جهت منافع شخص یا گروه خاصی استفاده نمی نمایند.

8- اصل تعهد به شهرداری

مدیران و کارکنان شهرداری نسبت به شهرداری و اهداف ، مأموریتها و ضوابط آن متعهد و وفادارهستند و با علاقه مندی و تمام توان از طریق انجام صحیح وظایف و مسئولیتهای شغلی و اداری در راستای تحقق اهداف و مأموریتهای شهرداری تلاش می نمایند.

9- اصل تخصص

کارکنان شهرداری همواره با سعی و تلاش در حال اموزش و یادگیری مهارت ، دانش روز و تخصص مربوط به وظیفه شغلی و اداری خود خواهند بود تا تمام توان فنی ، تخصصی و حرفه ای خویش را برای انجام بهینه فعالیتهای شغلی و اداری اعمال نمایند.

10- اصل تقسیم کار

تقسیم کار فرایندی است که بوسیله آن روند ارائه خدمات شهری  به مراحلی تقسیم می‌شود و برای هر مرحله ویژه کارکنانی تعیین می‌شوند که با توجه به گستردگی مجموعه شهرداری اصل تقسیم کار اهمیت بیشتری پیدا می کند ، در تقسيم كار و تعيين وظايف و طبقه بندي آن مستلزم رعايت اصول شايستگي و تخصص است.

11- اصل شایسته سالاری دراعطای مدیریت

برای تحقق نظام اداری پویاو کارآمد و شایسته در مدیریت شهرداری اعمال اصل شایسته سالاری در اعطای مدیریت بدون تبعیض جنسیتی ، قومی ، مذهبی و نژادی الزامی است  که برمبنای این اصل  معیارهایی همانند تخصص ، کارایی ، خلاقیت ، مدیریت ،نزاهت ، ملاک واگذاری مدیریت شهری به افراد لایق شود و بر اساس لیاقت و شایستگی هایی که در طول خدمت از خود نشان می دهند ارتقا یابند.

12- اصل تداوم در ارائه خدمات شهری

بر اساس این اصل، خدمات عمومی شهری به جهت لزوم و ضرورت پاسخگویی مداوم به نیازهای عمومی تعطیل­بردار نیست، این اصل تکلیفی را بر مدیران شهرداری بوجود اورده  که، به موجب آن باید تداوم خدمات شهری به نحو مناسبی تضمین گردد.

13- اصل سازگاری و انطباق خدمات عمومی با تکنولوژی روز

اصل سازگاری، ادامه طبیعی اصل تداوم خدمات شهری است. به روزنمودن خدمات شهری و سازگار شدن ارائه این خدمات با تکنولوژی و شرایط جدید منافع شهرداری وشهروندان را بهتر تأمین می­کند.

14- اصل برابری در استخدام و توزیع فرصتهای شغلی

همه افراد جامعه باید فرصت برابر برای دست یابی به مشاغل عمومی را داشته باشند و قرار دادن موانعی از طریق اعمال ملاک های جنسیتی ، قوی ، نژادی ، مذهبی ، سیاسی و مانند آن خلاف این اصل است و استخدام در مجموعه شهرداری برمبنای این اصل اعمال خواهد شد.

ج : مفاد منشور حقوق شهروندی

1- همه شهروندان صرف نظر از جنسیت ، قومیت ، مذهب ، طبقه اجتماعی ، نژاد و یا امثال ان از حقوق قانونی مقرر در قوانین و مقررات شهرداری بهره مند خواهند شد.

2- شهروندان حق دارند براساس قانون انتشار ازاد اطلاعات مصوب 31/5/ 1381 به کلیه تصمیات ، تصویب نامه ، دستورالعمل ها ، بخشنامه ها ، رویه ها مگر استثنائات مذکور در قانون دسترسی داشته باشند.

3- شهروندان حق دارند کلیه مکاتبات خود را اعم از درخواست ،شکایت ،انتقاد، پیشنهاد درحوزه های مختلف مدیریت شهرداری پیگیری نمایند و کارمند متخلف مورد تعیقیب قرار گیرد.

4- شهروندان حق دارند کلیه خسارتهای که در اثر قصور در تصمیمات یا اقدامات خلاف قانون و مقررات مدیران شهرداری یا کارکنان بوجود اید را مطالبه نمایند.

5-شهروندان حق دارند تصویری از سوابق ، اطلاعات ، مکاتبات و تصمیماتی که در پرونده اداری انها درج شده را مطالبه نمایند و در صورت وجود اطلاعات اشتباه خواهان اصلاح ان باشند.

6- شهروندان حق دارند در صورتی که هریک از کارکنان شهرداری از ارائه خدمات شهری که قانون برعهده او بوده استنکاف نماید یا به نحوی قوانین و مقررات را نقض نماید در مراجع اداری یا قضایی شکایت نمایند.

7- شهروندان حق نظارت بر عملکرد مدیران و کارکنان شهرداری را دارند و این نظارت را می توانند از طریق محاکم قضایی ، سازمان بازرسی کشور ، کمیسیون اصل 90، دیوان عدالت اداری و هیئت رسیدگی به تخلفات کارکنان اعمال نمایند.

8-شهروندان حق دارند که ازخیابان ها ، کوچه ها، میادین و معابر عمومی مناسب برای تردد بهره مند شوند.

9-شهروندان حق دارند که  مراقبت و نگهداری ازمعابر شهری اعم از  خیابان ها ، کوچه ها ، بزرگ راه ها ، کمربند ها ، پلها و رود خانه را از مدیریت شهری بخواهند.

10- شهروندان حق دارند که برای تفریح و گردشگری از بوستان ها ، پارک ها و اماکن تفریحی و رفاهی مناسبی بهره مند شوند.

11- شهروندان حق دارند از فضای سبز مناسب که شامل  پارک ها ، بوستان ها ، لکه های سبز ، معابر و کمربندهای سبز پیرامون شهر اهواز  بهره مند باشند.

12- شهروندان حق دارند که از فضای گردشگری و تفریحی مناسب در سواحل رود خانه کارون و با امنیت کامل بهره مند شوند.

13-بهسازی فضای سبز پارکها ، معابر ،محیط اطراف رودخانه کارون و ایجاد فضای سبز و مراکز تفریحی از حقوق شهروندان است.

14- شهروندان حق دارند که در اماکن عمومی و معابر شهری از روشنایی کافی برخوردار باشند.

15- شهروندان حق دارند که ازخیابان ها ، کوچه ها و معابر شهری با اسفالت مناسب بهره مند شوند.

16- شهروندان حق دارند از معابر عمومی و مجاری اب و فاضلاب مطمئن و تنظیف شده بهره مند شوند.

17-شهروندان حق دارند از سرویس های بهداشتی عمومی در معابر و اماکن تفریحی بهره مند شوند.

18- شهروندان حق دارند که از غسال خانه ها و مقابر جهت دفن اموات برخوردار شوند و از این اماکن مراقبت و نگهداری شود.

19- شهروندان حق دارند که از نگهداری ، مراقبت و نظارت بر سردخانه ها ، گشتارگاه اطمینان حاصل نمایند.

20- شهروندان حق دارند که پروانه ساخت و ساز را در اسرع وقت و با رعایت قوانین و مقررات دریافت نمایند.

21- شهروندان حق دارند به تصمیمات و اقدامات مدیران شهری که به حقوق مالکیت انها تعرض نماید در مراجع ذی صلاح شکایت نمایند.

22- شهروندان حق دارند که خواستار ایجاد و نگهداری مراکز عمومی خرید و فروش ماشین الات سبک و سنگین ، عرضه پرندگان و مشاغل الودگی صوتی در محلهای خارج محدوده مسکونی خود باشند.

23- شهروندان حق دارند که زباله ها ، نخاله ، فضولات ساختمانی و موارد رسوبی فاضلاب ها به موقع جمع اوری و در محلهای مناسب و در خارج از محدوده شهر تخلیه شوند

24- شهروندان حق دارند که عملیات جمع اوری و انتقال پسماند ، دفع و مراقبت پس از دفع ، استحصال انژری از پسماند و تبدیل انها به مواد دیگر با رعایت معیارهای فنی ، زیست محیطی و بهداشتی انجام گیرد.

25- شهروندان حق دارند که از نظافت ، رفت و روب و شستشوی معابر ، سطوح ، مبلمان و سایر المان شهری و بطور کلی پاکیزه سازی معبر و فضای عمومی شهر بهره مند شوند.

26-شهروندان حق دارند که از ایستگاه های حمل و نقل عمومی مسافر مناسب و ایمن در سطح معابر شهری بهره مند شوند.

27-  شهروندان حق دارند از شبکه حمل و نقل عمومی ( اتوبوس ، مینی بوس و تاکسی) سریع و ایمن در تمام نواحی شهر اهواز و حومه بهره مند شوند.

28- شهروندان حق دارند از محیط پایانه های مناسب و خدمات مطلوب و ساماندهی شده جهت مسافربرهای برون شهری بهره مند شوند.

29- شهروندان حق دارند که از سیستم تاکسیرانی متناسب با بافت شهر ، جمعیت و وضعیت ترافیکی ان بهره مند شوند.

30- شهروندان حق دارند که در وضع و تغییر تعرفه عوارض و کرایه حمل و نقل عمومی درون شهری مصلحت و منفعت شهروندان مدنظر قرار گیرد و به محض تصویب از انها مطلع شوند.

31- شهروندان حق دارند که در حین جابجای درون شهری از احساس امنیت و ارامش کامل بهره مند شوند.

32-شهروندان حق دارند که از ناوگان حمل و نقل عمومی درون شهری متناسب با جمعیت و نیازهای شهر و با امکانات و تکنولوژی روز بهره مند شوند.

33- شهروندان حق دارند جهت مناسب سازی محیط شهری از مسیرهای ویژه برای سالخوردگان ، معلولین جسمی و حرکتی و کودکان بهره مند شوند.

34- شهروندان حق دارند که خواستارانجام طرح های ترافیکی نظیر نصب و نگهداری و زمانبدی چراغ های راهنمایی ، نصب تابلو ها و علائم ایمنی ، ایجاد پل عابر ، خط کشی معابر باشند .

35- شهروندان حق دارند که خواستار بهبود عبور و مرور ترافیکی از قبیل اصلاح هندسی معابر، احداث و بازسازی معابر ، احداث پل روگذر و زیرگذرها و… باشند.

36- شهروندان حق دارند که اراضی داخل محدوده و حریم شهر اهواز براساس ضوابط نقشه جامع و طرحهای تفصیلی مصوب ترسیم شود.

37- شهروندان حق دارند که خواستارتهیه طرح های راهبردی و موضوعی و انجام اقدامات عملی جهت ساماندهی حاشیه شهراهواز و هسته های جمعیتی در محدوده شهر باشند.

38- شهروندان حق دارند که از اخرین دستاوردهای عملی نوین در طرح های شهر سازی و معماری در شهر اهواز بهره مند شوند.

39-شهروندان حق دارند که در مراسم و مناسبت های مذهبی ، ملی و انقلابی از برنامه های فرهنگی و هنری شهرداری بهره مند شوند.

40- شهروندان حق دارند که از امکانات و خدمات فرهنگی شهرداری ( فرهنگ سرا ، تالار ) بهره مند شوند.

41- شهروندان حق دارند در فعالیت های فرهنگی و هنری شهرداری مشارکت نمایند.

42- شهروندان حق دارند که خواستار حمایت هویت فرهنگی و هنری انها  و همکارهای لازم شهرداری جهت فعالیت های مذکور انجام شود.

43- شهروندان حق دارند که خواستار جمع اوری اسیب دیدگان اجتماعی متکدیان و جلوگیری از فعالیت انها باشند.

44-شهروندان حق دارند که خواستار ایجاد مراکز فعالیت مناسب برای دستفروشان و افراد کم بضاعت باشند.

45- شهروندان حق دارند که خواستارهزینه کردن عوارض قانونی دریافتی برای رفاه حال انها باشند.

46- شهروندان حق دارند در راستای رشد و تعالی و پرورش عمومی قانون مداری و ترویج ایین شهروندی از اموزش های شهروندی برخوردار شوند.

47- شهروندان حق دارند که خواستار هوای پاک و جلوگیری الودگی هوا و صوتی باشند.

48-شهروندان حق دارند که خواستار تزئین ، چراغانی و نورپردازی معابر ، خیابان ها ، میادین ، پل ها ، اماکن سیاحتی ، گردشگری و تاریخی باشند.

49- شهروندان حق دارند که خواستار نصب وسایل ورزشی و بدنسازی همگانی در پارک ها و بوستان ها باشند .

50- شهروندان حق دارند که خواستار نصب نمادها، مجسمه ها و المان هایی که بیانگر هویت سنتی و اسلامی خود در سطح شهر باشند.

51- شهروندان حق دارند که خواستار بهسازی ، طراحی زیبا مبلمان شهری ، نقاشی و زیباسازی معابر شهر باشند.

این منشور در یک مقدمه و 14 اصل و 51 ماده تدوین شده است.

 

تدوین :

مسعد سلیتی